2009/09/17

Vojaĝo alItahari, Dharan, Dhankuta, Hile kaj Chainpur

Tago 1 vendrede
Nia nova grupo de gelernantoj de Esperanto kolektiĝis ĉe la bushaltejo Kalanki je la 4a posttagmeze kaj la buso ekveturi je la 5a. Estis sep membroj eni nia grupo, same kiel dum nia vojaĝo al Nagarkot: Anilo, Navindro, Kailasho, Sarmilino, Niruino kaj Rinino.

La komenco estis ĉiam gaja. Poste, kiam noktiĝis, ni tuj komprenis ke estos malfacila dormi. Preskaŭ ĉiuj ne povis dormi komforte. Ni ofte kantis, rakontis anekdotojn, sĉercis ktp. Estis sufiĉe freŝa ekstere. Preskaŭ noktomeze la buso haltiĝis en soleca loko kie manĝaĵo ne estis bona.

Tago 2, sabate
Matene je la 7.30a ni atingis al la bushaltejo de Itahari. Mi telefonis la Rudra kaj trovis ke li loĝas iom malproksime kaj li aŭdis iom malsana. Mi diris al li ke li ne devis zorgi pri ni kaj nur diris ke ni renkontiĝu je la 1a post tagmeze.

Ni aranĝis lokon ĉe Hotel International, freŝigis nin kaj iom ripozis. Rudra danove telefonis min kaj mem venis. Li tre volis ĉiceroni nin ĉirkaŭ lia urbo. Ni fakte ne atendis tiom da helpo de li. Lia amiko aranĝis tempon por mia intervjuo en iu loka radio-stacio. Li gvidis nin al iu luksa artoplena resturacio "Chintan Chautari" kaj ni regalis lin per omleto kaj teo. Ni, en niaj brilantaj Espernato-ĉemizoj estis vere spektaklo inter la maldensa urbanoj de Itahari.

Estis sufiĉe varme ekstere. Ni reiris al nia ĉambro por ripozi kaj dormetis. Bhagyodaha restoracio donis al ni bongustan manĝaĵon. Do, estis tempo por la Esperanto rendevuo.

Venis Rudra kaj aliaj du komencantoj por saluti nin. Ili diris ke ili ne povis aranĝi tempon por inviti al aliaj esperantistoj. Laŭ ili, bonaj esperantistoj de Itahari aŭ jam vivas en fremdaj landoj aŭ en Katmando kaj do la movado ne estas forta. Io estas pli bona ol nenio. Mi aŭdis ke Mukanta Pathik instruis Esperanton tie antaŭ longe, kaj Franciska Tuobale ankaŭ instruis ĝin al granda grupo. "Montejo" de oktobro 2006 havas nomliston de 54 membroj de "Orienta Nepala Esepranto-Asocio", unu el tri filioj de Nepala Esperanto-Asocio. Ni kune fotis kaj poste mi kaj Rudra iris al la redio-stacio Saptakoshi FM. Iu sinjoro intervjuis min kaj demandis min pri kreo de Esperanto, ĝia utileco, fondiĝo de NEspA, ONES ktp. Estis interesa sperto. Mi epseras ke lokanoj iom komprenis pri la lingvo kaj ĝia utileco se ĝi vere iam dessendos la intervjuon. Antaŭ disiĝo Rudra aĉetis por ni malvarmaĵon.

Ni hastis al la buso-haltejo. La plenplena buso prenis nin al Dharan in 30 minutoj. Troviĝis babilemaj knabinoj, kiuj allogis al Kailasho. Kaj tuj poste iu kaptis nin por preni al Dhankuta per buseto. Oni tiom multe kverelis pri io ke mi timis estis en tiu buseto. Tiom multe da homoj kaj la bruo! Ni ofte ŝercas ke katmandaj busetoj portas tro multe da homoj, sed tio de Dharat estis pli. Venis homoj kiuj ne volis pagi kaj la helpanto de la ŝoforo estis egale kverelema. Mia dio, tio estis preter mia toleremo. Kompare, Katmando estas vere pacama urbo. Intertempe pluvegis kaj akvo verŝis sur niaj kapoj...

Finfine ni atingis al Dhankuta kaj ni preferis veturi ĝis Hile, iom pli alta urbeto. Estis tute malluma kiam ni atingis al tiu surstrata bazaro. Ni hazarde frapis pordon de Hotel Gajoor kaj trovis ke la tibeta postedantino estis bonvenigema. Ni sepope estis en malgranda sed pura ĉambro. Ni kune trinkis "tomba", io olkoholaĵa trinkaĵo de milio kun varma akvo. Fakte Hile estas fama por tiu trinkaĵo, do oni starigis grandan poton de tomba ĉe la vojokrucejo de la urbeto.

Poste ni diskutis varme pri utileco de Esperanto je sociaj aferoj ĝis malfrua nokto.

Tago 3 dimanĉo

Estis tre freŝa matene. Ni kune promenis kaj ankaŭ trovis knabojn vetludantaj per grandaj ĵetkuboj. Ni trinkis teon kie belaspekta kaj simpatia Rai knabino allogis nin.

Post teumo, ni serĉis buson por reiri al Dhankuta. Ni havis planon observi Bedetar, piligrimi ĉe Budhasubba Templo kaj vojaĝi al Ilam. Subite ni trovis ke oni povas vojaĝi al Chainpur de tie. Mi ekmemoris ke tio estas tre romantika malgranda urbeto de Nevaroj kie ili produktas bronzajn akvujojn "karua" de multaj jaroj. Mi sugestis kaj peskaŭ devigis ilin forgesi pri aliaj aferoj kaj iri al Chainpur.

Ni trovis la buson kaj ekis la neplanitan vojaĝon. Estis fakte longa vojaĝo, kiu kovris ĉikaŭ sep horoj de veturado. Ĉe Sindhuwa, ni sidis teumi. Interese, ni trovis iu kiu migris el Banepa. La maljunulo bone povis paroli la nevaran lingvon sed gejunuloj jam forgesis ĝin. Iu sugestis ke troviĝas alia vojo de kie ni povas reiri al hejmo, ne revenninte al Hile. Tio estos bona opcio, ni pensis.

Poste komencis la danĝera, ekscitita kaj kapturniga veturado sur serpentaj kotaj, glataj kaj suprenirantaj aŭ malsuprenirantaj vojoj. Foje mi estis eĉ certa ke nia buso falos. Sed ni finfine atingis al rivero Piluwa je la 6a vespere. Oni konstruas ponton tra la rivero kaj aŭtomobiloj ne povas trapasi. Trans la rivero staris do Land-Rover taksioj. Ili povis porti nin tra 12 kilometroj sed postulis 150 rupioj. Tio estas simple tro multe. Ni iom kverelis. Sed estis vana. Fakte estis iu kiuj gajnis monon (eble per helpo de lokaj politikaj grupoj). Unue ni planis piediri anstataŭ. Poste memoris ke baldaŭ mallumiĝos kaj estos malfacila iri laŭ solecaj ŝoseoj. Do, ni konsentis estis forrabita ĉar tute mankis ekzisto de ŝtato en tiu vilaĝo.

Je la 7a vespere ni atingis al tiu bela malgranda urbeto Chainpur. Jam estis malfrua laŭ tiea kutimo. Preskaŭ ĉiuj vendejoj estis fermitaj kaj kelkaj loĝejo jam finis doni servon. Fine, ni kaptis Kanchha Hotel, rekonstruita sur antikva kaj tre bela domo de tiu regiono. Estis ege malpura loĝejo kie ni devige pasis nonkton.

La buso de tiu vilaĝo forveturas nur fru matene, de la rivero. Do, estis senutila alveni je la 7a vespere kaj forlasi je la 5a matene. Do ni decidis pasigi unu pli da tago en Chainpur.

Antaŭ manĝado, ni gustumis lokan alkoholaĵon sur kiu oni ĵetis boligitan buteron. Oni diras ke tio halpas nin varmigi nian korpon. Jes, la gusto estis bona. Manĝinte ni babilis pri ŝonĝoj.

Dum nokto ni trovis ke tranokti en tiu malpura loĝejo estis vere puno. La necesejo estis egale malpura.

Lago 4 lundo

Matene ni promenis laŭ la ŝtonpavitaj stratoj de Chainpur. Ĝi situas je 27° 17' 0" norde kaj 87° 19' 0" oriente. Estis belega. Du aŭ tri etaĵaj artoplenaj fenestroj kaj pordoj, malgrandaj malnovstilaj vendejoj, malmultaj aĉetantoj kaj ripozantaj vendistoj. La ridemo kaj bonvenigemo de vendistoj plaĉis al ni.

Ni komencis babili kun ili. Ili tre ĝoje bonvenigis nin kaj rakontis pri iliaj sukcesoj kaj malsukcesoj.

Fakte ili estas Nevaroj, kiuj venis al tiu montara loko en divesraj epokoj, pro politikaj kaj aliaj kialoj, kiam ili ne plu povis vivi en Katmando-valo. Nature, ili estis artistoj kaj rekomencis la tradicion: ili faris artoprenajn akvujojn karuaojn, similaj al kruĉoj. Do, la karuaoj de Chainpur fariĝis fama en la lando. Kaj la farado de karuaoj donis la bonan imagon de la vilaĝo al la lando.

Sed bedaŭrinde, la tradicia arto de karuao-farado nun apenaŭ videblas. Nur kvar familioj daŭras ĝin iel. Kaj aliaj lasis ĝin ĉar ne estis praktika kiam homoj facile povas uzi plataĵon, estas malfacila trovi materialon. Aliflanke nova generacio de nevaroj ne plu parolas ilian gepatran lingvon. Estas senutila en praktika vivo ĉar oni devas lerni la registaran lingvon por studi kaj labori, axu simple por vivi. Do, post mortiĝo de la nuna generacio, homoj ne plu aŭdos la lingvon kiuj regis en Nepalo dum multaj jarcentoj.

Ni renkontis ĉefinstruiston de Chainpur English Boarding School Pramod Shakya. Ni amikiĝis kaj ni regalis lin per bongusta manĝaĵo. Kailash iris por ĝui kun infanojn en la lernejo. Mi donacis Nepali-Esperanto-vortaron al la lernejo. Eble je la 3.30 ni ekmarŝis laŭ la ĝungalaj vojoj por atingi al la rivero. Ni fakte ne volis tion sed ni devis ĉar ni ĉiel devis kapti la buson je la 7a matene.

Post du-hora pied-doloriga marŝado, ni atingis al la rivero Piluwa. Ni longe ĝuis la malvarman kaj freŝan akvon apud la bordo de la rapida rivero parte ŝtopita de grandaj rokoj. Ni verperamanĝis kaj dormis tuj. Sed mi kaj Kailash ne volis dormi kaj iris eksteren por trinki malvarmaĵon. Ni renknotis malgrandan knabinon Kopila kiu laboras en tiu restoracio. Ŝi estis malbone batita de ŝia patro kaj ŝi nun laboras kiel plado-purigistino, anstataŭ iri al lernejo.

Mi memoris ke troviĝas ankaŭ "Norda Orienta Esepranto Societo" en Sankhuwasabha, la distrikto kie situas Chainpur. La la Montejo, estas 18 esperantistoj tie!

Tago 5 Piluwa al Dharan

Fru matene, ni trkinkis teon kaj enigis sin en la malplena buso. Enua estis unu-hora atendo. Finfine la buso antaŭenmoviĝis.

Je la 9a ni atingis al Mudhe kaj la ŝoforo diris ke ni havis tempon por trinki teon. Sed sampteme permesis aliajn homojn sidi sur niaj seĝoj. Okazis mallonga keverelo. Ni komprenis ke lokanoj volas regi nin kaj volas tiel memorigi nin ke nun niestas en ilia "ŝtato". Tio fake ne estis la kerno de federalismo. Imagu kio okazus se ni fopelus ĉiujn enmigrantojn de Katmando? Denove dum la tuta tago vidis kiel mafacile aŭtomobiloj veturis laŭ la kotaj stratoj. Estis ĉirkaŭ la 5a kiam ni atingis al Dharan. Ni ne plu emis vidi tiun faman urbon, fama por nova modo de knabinoj kaj liberaj junaj vivstiloj.

La buso prenis nin al la direkto de Katmando. Ĝoje. Survoje ni diskutis pri eblecojn vojaĝi per kaj por Esperanto. Estis tamen malfacila dormi en la tremanta buso.

Nokte, Anilo malsupren venis el al buso kaj li havis akcidenton. Multe doloris lia piedo kaj ni estis senhelpa. La ŝoforo estis pli koncerna pri la porkoj kiujn li portis en la buso kaj mortis.

Tago 6, en Katmando

Fine, ni ĉiuj atengis al la sama malpura, homoplena, senrespondeca Katmando.

1 comment:

Eriko (Usono) said...

Dankon, Razeno-frato, pro la vojaĝo-rakontoj. Vi memorigas al mi la belon de Ĉajnpur kaj de la tuta montetara oriento Nepala. Vi ankaŭ dezirigis al mi retrinki (aŭ redrinki?) la tomba-jn de Hile.