2008/01/24

Claude PIRON forlasis nin


Mi jxus hodiaux matene ricevis informon de landa agado kaj eventoj ke forpasis nia fabela Esperanto-instruisto Claude Piron. Mi ne povas kredi gxin. Laux www.edukado.net, li forpasis la 22an de jaunaro.

Mi jam ne havis sancxon saluti lin, sed mi multe legis lin kaj pri li. Kaj, li ja restas en mia koro.

Li naskigxis en an 1931 kaj multe laboris kiel tradukisto cxe UN kaj cxe la Monda San-Organizo. Li ankaux havis sian honoron kiel psikologo.

Krome, ni konas lin per lia simpla sed tre tre grava lernolibro "Gerda Malaperis". Mi kredas ke ni cxiuj legis, gxuis kaj lernis gxin. Mi jam rigardis la kinon bazitas sur la libro. Li ankaux estas auxtoro de egala vaste legata libro "La bona lingvo", kaj de muzika kasedo "Frandu Piron".

Liaj verkoj, laboroj kaj kuragxigoj restu cxe nia koro kaj ni sekvu la pasxon kiujn li lasis. Ne unu aux du sed miloj da Pironoj naskigxu en venontaj jaroj por ke ni realigu la revojn kiujn li havis kaj kreskigu la ideojn kiujn li semis.

Mi, kune kun nepalaj gesamideanoj funebras kaj kondolencas.

2008/01/19

Ne kunvenis - Venis Yonglom


Laux la oficiala kalendaro, hodiaux estas la tago de nia estrara kunveno. Mi iris al Thamel same kiel cxiam, kun malmulte da espero ke io grava okazos. Mi devis estis tie cxar la korea esperanstisto Yonglom volis renkonti min tie por ke li tranoktu cxe mi.

Mi atendis pli ol 30 minutoj por ke iu malfermu la cxambron. Mi, Nareandra kaj Navaraj atendis ekstere. Poste venis Shri kaj Parasar kun tri gejuloj. Li diris ke li instruas Esperanton al ili. Sri kaj Narendra diskutis pri la skripto de la kino ili Esperantigas kun helpo de Jacob. Mi auxdis ke gxi estas politika kino. Bone.
Poste ni iris supren. Ne povis okazi kunveno cxar ne venis gravaj homoj. Do ni kiel cxiam babilis krokodile pri politiko, sano, familio kaj aliaj. Nur ni ne povis disukuti pri aux en Esperanto. Kompreneble, ni denove volis memori bonajn agojn de Apsana. Mi diris ke du japanoj volas sendi floroj al sxia familio. Cxar ili jam vojagxis al Jhapa, tio okazos poste.

Mi longe atendis por Yonglom (Brilo) sed li ne povis veni. Mi devis iri al la oficejo. Poste venis al mi telefonvoko de li ke li malfruigxos. Mi petis al li ke petu helpon de Poshraj. Tio okazis sed denove, li nur volis veni cxe mi je la 5.00a do mi denove iris al lia hotelo "Red Planet" per mia motorbiciklo kaj rajdigis lin cxe mia hejmo. Estis agrabla.

2008/01/16

Oleo de Patrino

Patrinoj kaj avinoj hodiaŭ donis oleon al iliaj gefiloj kaj genepoj por ke ili restu forta kaj sana dum la vintro. Dum hodiaŭ homoj vizitas la hejmojn de iliaj patrinoj kaj avinoj por ricevi oleon.

Ĉr mi ne havas patrinon, mi vizitis al mia onklinon - la edzino de frato de mia patrino - por ricevi oleon. Estas tia kara kutimo ŝi karesas mian kapon kun fritita oleo kaj kelke da grenoj de rizo. Oni kutme eĉ metas olen en oreloj kaj nazoj, tiun mi ne volis akcepti.

Interese, la patroj/viroj ne rajtas fari ĝin. Mi ne povas kompreni kial, ĉu ĉiuj pensas ke viroj ne povas doni amon/kareson?

La 14an, hieraŭ, bombo eksplodis en ĉefa parto de Katmando, ĉe Ratnapark, kiam ĵus finis la granda kunveno de sep politikoj partioj kaj dekmiloj da homoj estis proksime. Nur vundiĝis du personoj kaj neniu mortiĝis. Tio montras ke paco ankoraŭ ne alvenis, aŭ tiuj kiuj malamas pacon ankoraŭ estas aktiva.

Kaj la 13an 56-jara ĵurnalisto Pushkar Bahadur Shrestha estis pafmortigita de aktivistoj de Janatantrik Tarai Muktimorcha (Jwala Singh ). Vidu kiel vivas ĵurnalistoj en Nepalo. Ili ne niam povas plaĉi homojn kaj nur ganjas malamikoj ĉie.

Nepalo memoras la kontribuojn de Sir Edmund Hillary kiu grimpis sur la Monto Eversto por la unua fojo kaj ankaŭ helpis Sherpa-anojn, konstruante hospitalon, lernejon ktp en vilaĝoj ĉirkaŭ la monto. Sir Edmund forpasis la 11an de januaro.

Okazis funebro de Apsana antaŭ hieraŭ. Mi vizitis al la templo de Pashuatinath sed oni diris ke la aviadilo kun ŝia kadavro alvenos malfrule. Mi ne povis atendi pro laboro kaj lasis. Mi petis ke iu sendu al mi foton por ke mi metu ĝin en mia blogo. Poste venis al mi informo ke Jacob volis kreis apartan hejmpaĝon je nomo de Apsana. Mi hodiaŭ trovis la paĝon sed mi eĉ ne povis rigardi la fotojn. Estis malfacila toleri la veron. Do mi decidis ne meti la fotojn en la blogo. Pardonu min, miaj legantoj. Mi iĝis tro sentimentala eble.




________________________________________________
Message sent using UebiMiau 2.7.9

2008/01/10

Miitoj kuniĝis en Melamchi


Estis malluma vespero en monta vilaĝo Melamchi. La dato estis la 7an de januaro 2008. Du viroj sidis kaj donis ruĝan paston "tikao", kun rizoj sur fruntoj de unu al alia – estas bonauĝura signo por celebri kaj honori homojn, kaj eĉ diojn. Iliaj familioj aplaŭdis kaj gratulis ilin.  Tio ne estis edziĝo, nek estis io kiu rilatas kun samseksemo. Ili kunigis sin per la nodo de “miito”, la sankta amikeco kaj kuniĝo aŭ aldono de familioj (mi ne scias ĉu amikego sufiĉas por defini "miito"n).

Yubraj Khadka and Netra Narayan Sharma, ambaŭ 24 jaraĝaj, apartenas al malsimilaj kastoj laŭ Hinduismo. Ili renkontĝis preskaŭ hazarde antaŭ unu jaro je profesiaj agadoj. Ili fariĝis amikoj kaj finfine ili sanĝis la amikecon al dumviva rialto de miito.

La rito de bindiĝo al la rialto de miito, laŭdire legenda, jam malaperis en la moderna kaj urba vivstilo. Sed ĝi ankoraŭ troveblas malofte en vilaĝoj.

Mi havis sanĝon esti ĉe tia rara okazo dum mia veturo al la vilaĝo de Chanaute Bazaro de Melamchi, ĉirkaŭ 5-hora veturo de Katmando. En la vilaĝo, inter naibaroj, etis afero de kuriozo ĉar tio okazas nur tre tre malofte. Eĉ maljunuloj ne memoras kian riton ili devas sekvi por vere agnoski ilian miitecon. Sed ili aranĝi ĝin iel.

Oleo-lampo estis metita sur la folio-bovlo, plena je rizo. Estis plado de ruĝa pasto kun kelke da floroj, plado da fruktoj kaj iom da donacoj ankaŭ estis aranĝita. Kaj granda grupo atendis la okazon en la malgranda kaj malluma ĉambro por vidi kiel ĝi vere okazos.

La viroj staris. Ruĝa ŝalo estis steĉita inter ili por ke ili ne vidu unu la alian. Kaj ili salutis tra la ŝalo, ne vidante. Kaj la ŝalo falis. Do Ili denove salutis unu la laian tri foje kaj donis tikaon, la ruĝa pasto. Poste sekvis la vico de edzinoj. La edzinoj de viroj ankaŭ faris samon. Tio signifas ke la rilato ne estis inter viroj sed de tuta familio. (Vi eble demandus, kial la edzinoj devas sekvi kion iliaj edzoj decidis? Mi ne havas respondon. Mi demandis mallaŭte, sed oni ne devis respondi, estas nature, en vilaĝoj, ke edzinoj sekvas edzojn). Je la tria vico, la viroj/virinoj salutis edzinojn/edzinojn de iliaj amikoj. Ĉi foje, ili bone memoris ke la viro de unu flnako ne staru sur la matriĉo kie staras virino de alia flanko. Tio signifas kiom la viroj devas honori edzinon de sia amiko -- inrersanĝo de seksumo eĉ estas preter imago. Jen la rito finiĝis kaj ĉij aplaŭdis. Poste sekvis intersanĝo de donacoj, eble vestaĝoj.

Poste venis tempo por celebrado. Ili donis nin glasojn da loka alkoholaĵo kaj frititan kukaĵon. Estis tre gaja celebrado. Mi trinkis iomete.

La geamikoj kaj najbaroj babilis pri la signifo de "miito" kaj deziris sukceson de la dumviva amikeco de ili.

"Estu ĝi la tiel memorinda kiel la miiteco inter Krishna kaj Sudama. Ili neniam forgesis unu la  alian eĉ cum la plej malfacilaj tago en siaj vivoj," diris Bir Bahadur Khadka, unu el la maljunaj gastoj.

Krisna kaj Sudama estas nomoj de "dioj" laŭ la Hindua mitologio.

Li ankaŭ diris ke la miitoj povas estis senlime intimaj pri aliaj aferoj. "Sed ili ne rajtas dormi en la sama lito kaj manĝi el sama plado," li diris. Denove, ĝi tre strikte malpermesas eblecon de samseksemo.

Laŭ la etnologio, la miitoj estas same kiel fratoj aŭ ĝemeloj kaj do rajtas posedi heredaĵon de gepatroj de alia miito.

Inter literara aŭ muzika cirklo de Katmando, oni memoras ka miitecon de muzikistoj Narayan Gopal el Katmando(Nepalo) and Gopal Yonjan el Darjeeling(Barato).

Khadka kaj Sharma vivis tiom malproksime, unu estis el Sindhupalchok distrikto (en nordo de Katmando) kaj alia estis el Parbat (okcidento de Katmando) distrikto. Ili venis en Katmando pro siaj profesiaj aferoj kaj do la rakonto komencis. Ili havis malsimilajn kastojn, kaj vivis en malsimilaj cirkonistancoj. Sed neia barilo povas malpermesi ilin por esti dumvivaj amikoj.

“Estis same kiel sonĝo. Mi neniam pensis ke nia amikeco sanĝiĝos kiel miiteco,” diris Khadka,parolante kun la gastoj. Kaj Sharma aldonis ke li preĝos al la dio ke ili sucese daŭrigos la sanktan rilaton.



________________________________________________

Message sent using UebiMiau 2.7.9

2008/01/03

Nekrologe, al Apsana


La nova jaro jam kunportis malbonan novajxon por nepala Esperanto-movado.
Apsana Giri, la 26-jara estinta prezidanto de NEJO forpasis hieraux kiam sxi veturis per auxtomobilo en Usono. Sxi ekde sptembro studis biologikan sciencon en Bowling Green State Universitato de Usono.
Mi ne memoras kiam sxi alvenis al nepala movado, sed mi miris ke sxi tre bone parolis Esperanton, inter la grupo de junuloj, kie apenaux iu komunikas. Kaj, dum mallonga tempo, sxi estis en koroj de esperantistoj, pro sxia gxentileco kaj lerteco je lingvo-nivelo. Estis sxia ideo eldoni "Templo"n, la revuo de NEJO, kiun mi povis redakti.
Ni estis kune dum nia vojagxo al Japanio kaj sxi rekte flugis al Usono por plu-studi. Ni esperis ke sxia reveno al Nepalo donos novan dimension por la junulara movado de Esperanto. Sed tio ne ebleos nun.
Tre tre bedauxrinde, nepala movado perdas la perlon kiun la maro ne ofte donas al ni. Mi petas sxi restu en paco, cxe niaj koroj.
Mi sxokigxis kiam Poshraj subite telefonis al mi cxirkaux je 3.30a horo. Ili planis viziti sxian hejmon por kondolenci. Bedauxrinde, mi ne povis atingi al la oficejo de Indu je gxusta tempo kaj ne povis iri.
La jxurnaloj hodiaux raportis ke du studentoj, kune kun nepalanino estis mortita kaj kvin aliaj vundigxis kiam la auxtomobilo igxis preter kontrolo sur negxa Indiana Toll Road kaj trafis cxe Ohio sxtatlimo en Usono.
Oficisto de la universitato Teri Sharp diris ke la auxtomobilo portis internaiciajn studentojn de iu vojagxo al Chicago dum la ferio. La akctidento okazis malfrue nokte cxe Interstate 80/90 Indiana Turnpike proksime al Indiana-Michigan line, cxirkaux 15 mejloj de la Ohio sxtatlimo. La auxtomobilo estis veturanta oriente kiam gxi ruligxis kelkfoje kaj surterigxis sur gxia tegmento proksime.





Bv trovi detalon pri la akcidento en la angla cxe:
http://www.toledoblade.com/apps/pbcs.dll/
article?AID=/20080103/NEWS01/801030399

http://www.sentinel-tribune.com/default.asp?sourceid=&smenu=139&twindow
=Default&mad=No&sdetail=15728&wpage=1&skeyword=&sidate=&ccat=
&ccatm=&restate=&restatus=&reoption=&retype=&repmin=&repmax=&rebed=
&rebath=&subname=&pform=&sc=1895&hn=sentinel-tribune&he=.com

http://www.chicagotribune.com/news/local/sns-ap-van-crash,1,3859804.story

http://www.bgsu.edu/offices/mc/news/2008/news43062.html

http://www.wtol.com/Global/story.asp?S=7565580

http://www.ohio.com/news/break_news/12982847.html

http://www.wdtn.com/Global/story.asp?S=7568148&nav=menu590_1

http://www.sentinel-tribune.com/default.asp?sourceid=
&smenu=139&twindow=Default&mad=No&sdetail=15781&wpage=
1&skeyword=&sidate=&ccat=&ccatm=&restate=&restatus=
&reoption=&retype=&repmin=&repmax=&rebed=&rebath=
&subname=&pform=&sc=1895&hn=sentinel-tribune&he=.com