2007/09/27

Indra Ĝatra

(Jam komencis la plej kolorplena festivalo de Katmando komencigxis. Mi tre volis verki longan artikolon por mia blogo sed pro laboro, mi ne povis. kaj hazarde mi trovis kopion de mia artikolo kiun mi verkis en 1992 por nia revuo "Montejo". jen mi prezentas gxin al vi.)

La festivalo de Indra Ĝatra, (celebrita ĉi-jare de la 10a ĝis la 17a de septembro) kutime estas unu el la plej ĉarmaj en Katmando. La ok tagoj de ĝia daŭro vere sanĝas la modernan vizaĝon de la loko, reprenante nin al la historia Nepalo de antaŭ 300 jaroj kaj al ĝiaj kulturaj vidindaĵoj, kiuj ĉirkaŭas la historian reĝpalacon.

La starigado de ligna stango (josin) signifas la komencon de la festivalo. Tiu stango reprezentas la venko-standardon de Indra, la dio de la ĉielo. Li, laŭlegende, venis al Katmando por ŝteli florojn tipajn, sed ilia posedanto kaptis lin kaj metis lin sur la straton por ke la popolo rigardu lin kaj ekridu. Poste, lia patrino venis kaj lerte liberigis lin.

La cefa okazaĵo estas procesio en kiu la ĉaro de Kumari (virgulino), la vivanta diino, estas sekvata de la ĉaroj de Ganeŝ kaj de Vajrab. Junuloj tiras la ĉaron tra diversaj malnovaj stratoj de Katmando.

Samtage, diversaj maskdancoj komenciĝas en la urbo, precipe apud la reĝpalaco. Inter la dancoj, tiuj de Lahe (la ruĝa agresa diablo), Vajrab-Sava Vaku (la blua Vajrab kaj liaj servistoj), Mahakali (la festo de diinoj kaj fantomoj) kaj Daitja (la batalo inter la diino kaj la diablo) estas famaj. Krome, Pulukisi (la elefanto farita de vimenkorbego sub kiu du homoj staras por dancigi ĝin) levas la nivelon de humoro inter partoprenantoj. La dancoj okazas dum la festivalo, kaj la mistika muziko estas aŭdebla ĉie en la centra parto de la urbo.

Dum vesperoj rizbiero (ton) elversiĝas tra la granda buŝo de Vajrab, kaj amaso da homoj interpuŝiĝas por ricevi kelkajn glutojn de la sankta trinkaĵo. Alia vespera okazaĵo estas la eksponado de scenaroj (vivantaj bildoj) pri dek enkarniĝoj de Viŝnu.

La diino Kumari estas mirindaĵo en ĉi tiu moderna mondo. Laŭ legendo, rego Gunkamdev (reĝado 1184-1196) plaĉis al la diino Taleĝu tiom ke ŝi venis ĉiunokte al li kaj ludis ĵetkubon. Unufoje, la reĝo ekhavis amarabidajn pensojn pri ŝi kaj ŝi tuj malaperis. Tamen ŝi proponis al li ke li elektu apartan knabinon kun mistikaj ecoj kaj preĝu al ŝi kiel al Taleĝu mem. De tiam oni elektas knabinon el nevaaj budhanaj familioj por fariĝi hinda diino! Post diversaj provoj kaj ekzamenoj, la pastroj faras sin diino alpreĝenda per ciuj nepalanoj. Eĉ la reĝo ricevas benon de ŝi okaze de la festivalo. Ŝi reĝas ĝis sia unua menstruo kaj post tiam, nova ekzamenita Kumari venas kaj la antaŭa eniras sian familion por rekomenci ordinaran vivon.

- Razen Manandhar

ALDONO:
Kaj ni memoras gxin ankaux kiel la tago de malvenko. Venis iu regxo de orienta vilagxa sxtato Prithvi N Shah en la jaro 1968 en Katmando kaj provis ataki kaj ankesi gxin al lia sxtato. Cxar li ne sukcesis dum militoj, li subite, sekrete atakis al Katmando, kiam homoj celebris tiun cxi festivalon (la cxaro procesion). Kaj ruze, facile li venkis la historian, kulturan kaj civilizacian sxtaton. De tiam perdis Katmando sian idention, arton, kulturon, literaturon ktp.

2007/09/23

Inter-religia malpaco mortigas 22 aux 26

Jam pli ol 22 aux 26 da homoj mortigxis en la malpaco inter Hinduanoj kaj Muslimanoj. 50 pli da homoj malaperis ke supozeble mortigitaj. Oni rabis en 500 domoj kaj 150 domoj estsis bruligitaj. Plej parte Muslimanoj estis atakitaj kaj ankaux Hinduanoj estis viktimoj. Ne kredeble.

Subite tiaj malpaco okazas en Nepalo. la Hinduanoj kiel registaro pensas ke cxiuj estu sub ili kaj aliaj malgrandaj religianoj ne volas toleri gxin.

Super cxio, estas kelke da Hinduaj organizajxoj kiuj tute ne toleras aliajn religiojn kaj ili atakas al Musliman laux plane kiam ajn ili trovas sxancon.

Aliflanke, benzino ankoraux ne estas trovebla en Katmando. Eestas mizera urbo, mi devas diri.

2007/09/21

Mi reiros morgaux

Mi hodiaux finas mian vojagxon en Pokhara. Estis tre okupita sed mi vere gxuis la puran belan urbon.

Matene ni iris al proksima urbeto Lekhnath por vidi kiel oni arangxas akvo-disdonadon. Estis inreresa sperto por ni. Vespere ni havis bongustan mangxon cxe Resturacio Almond's.

Morgaux matene mi flugos al Katmando. Kaj denove... laborado.

Hodiaux mi provis kontakti kun Himlal tri foje al lia posxtelefonilo sed li ne respondis al miaj telefonvokoj. Je la tria fojo, li malpermesis mian vokon kaj mi nature komprenis ke li ne volis renkonti min... tia estas nia Espernato-movado.

Mi ecx ne povis renkonti iun ajn. Kiel mi povos kredi ke espernato vivas en Pokhara se mi ne povas vidi vivo-signon kiam mi estas cxi tie? Mi jam skribis ke mi neniam ricevas respondojn el Pokhara kiam mi hazarde skribas al ili. Renkonti samideanojn en Singapuro estis pli facile ol en Pokhara.

De morgaux mi devas denove labori. Kaj nun mi devas esti preta por skribi tiom multe da raportoj.

2007/09/20

Bedauxinde ke ne okazis kunveno kun esperantistoj

Tre bedaŭrinde ke mi ne povis renkonti esperantistojn de Pokhara hieraŭ. Kiam mi vizitis al Pokhara dum la Internacia Himalaja Renkontiĝo en 2005, mi vidis ke estis dekoj da "esperantistoj" en Pokhara kaj almenaŭ kelkaj parolis |Esperanton. Do, mi tre volis renkonti ilin kaj helpi ilin je lingva kaj aliaj anguloj. Sed mi ne povis renkonti ilin.

Veninte mi trovis poŝtelefonnumeron de Himlal, unu el aktivaj parolantoj tie ĉi, kaj tuj vespere telefonis al li kaj diris ke mi tre volis renkonti lokajn samideanojn. Mi donis al li mian poŝtelefonnumeron kaj la nomon de mia hotelo por ke li vizitu min. Mi diris al li ke mi havis liberan tempon vespere de 19an semtembron. Li diris ke li telefonos al mia telefono. Sed nek li venis nek lia telefono. Mi povas imagi ke ili estas okupitaj. Sed ankaŭ mi estis okupita kaj malgraŭ okupiteco mi volis renkonti ilin kaj aŭkulti kiel ili progresas je esperanto-movado. Aparte, Himlal estas estrarano de Nepala Esperanto-Asocio.

Hodiaŭ mi estis okupita. Mi iris al Khairenitar kie vilaĝanoj mem aranĝas akvon por trinki. Ili ricevis helpoon por instali akvo kolektejon ktp per iu projekto parte helpita de Azia Evolua Bankon (ADB). Mi tre ĝojas ke vilaĝanoj tie ĉi estas tiom aktivaj.

Mi estis tiom okupita ke mi ankoraŭ ne havis tempon por sendi raporton al mia ĵurnalo. Kaj, mi komprenas ke mia ĵurnalo ne havos spacon por miaj "evoluaj" novaĵoj kiam okazas tiom grandaj politikaj eventoj en la ĉefurbo.

Kaj mi aŭdis tie ĉi ke okazos striko dum kelke da tagoj ĉar homoj ne trovis benzinon por iliaj veturiloj. Kiel oni povos ricevi benzinon kiam la ministro pro provizado jem estas okupita ataki al la oficejo de ilia partio? Hontinda. Homoj havas tempon por politike regi la partion sed ne povas sincere labori laŭ ilia posteno.

2007/09/18

Mi estas en Pokhara - por renkonti lokajn esperantistojn

Mi tre gxojas blogi el mia kara urbo Pokhara. Mi memoras kiel mi gxuis gxin dum mia vojagxo al Pokhara por partopreni en la Internacia Himalaja Renkontigxo en 2005.

Mi venas tien cxi por observi kelkajn projektojn helpitaj de Azia Evolua Bankon (ADB). Kompreneble mi estas tre okupita temen mi tre volus renkonti lokajn geesperanstistojn kaj paroli kun ili en Esperanto.

Dank’ al Poshraj, mi ricevis telefonnumeron de Himlal (la estrarano de NEspA). Mi telefonis al li hieraux vespere. Mi petis al li ke li arangxu tempon por kunveno por 19a vespere. Li nur diris al mi ke li poste telefonos al mi cxe mia posxtelefono. Tre strange, mi trovis.

Mi tre bedauxras ke mi ne povis blogi hieraux. Mi estis tiel okupita. Nu. Mi logxas en Hotel Trek O Tel (Tel 061-528996), en cxambro 103. Kaj vi ankaux povos trov min cxe mia telefonnumero 9841-611715. Mi vere volas auxskulti vian Esperanton.

Unue mi iris al Duleganuda (cxirkaux 20 km oriente de Pokhara) hodiaux matene kaj renkontis virinojn kiuj havis kaprojn pere de helpo de loka projekto. Poste mi por renkonti virinojn kiuj havis sian propran kooperativon por helpi finance al lokaj virinoj. Estis ege malfacile grimpi montojn kiam multe pluvis.

Poste ni iris al Dumsi de Tanahu kie oni havis bofalinojn kaj bovinoj por kolekti lakton. Estis ege malbona vojo kaj ni devis lasi niajn auxtomobilojn kaj piede iri dum duono horo. Denove estis interesa sperto.

Etis tre malgxoja tago hodiaux cxar ni auxdis ke Maoistoj lasis la registaron kaj denove iris por manifestacii kontraux la registoaro kaj nature, ili eble iros al gxangalo kaj denove batalos kontraux la restistaro kiel geriluloj.

Oni povas imagi ke ili ne volis partopreni en la elekto de la konstitucia asembleo. Ni povas imagi ke baldaux sekvos malpacojn.

Mi estos hejmen la 22an de Septembro matene.

Mi estas en Pokhara - por renkonti lokajn esperantistojn

Mi tre gxojas blogi el mia kara urbo Pokhara. Mi memoras kiel mi gxuis gxin dum mia vojagxo al Pokhara por partopreni en la Internacia Himalaja Renkontigxo en 2005.

Mi venas tien cxi por observi kelkajn projektojn helpitaj de Azia Evolua Bankon (ADB). Kompreneble mi estas tre okupita temen mi tre volus renkonti lokajn geesperanstistojn kaj paroli kun ili en Esperanto.

Dank’ al Poshraj, mi ricevis telefonnumeron de Himlal (la estrarano de NEspA). Mi telefonis al li hieraux vespere. Mi petis al li ke li arangxu tempon por kunveno por 19a vespere. Li nur diris al mi ke li poste telefonos al mi cxe mia posxtelefono. Tre strange, mi trovis.

Mi tre bedauxras ke mi ne povis blogi hieraux. Mi estis tiel okupita. Nu. Mi logxas en Hotel Trek O Tel (Tel 061-528996), en cxambro 103. Kaj vi ankaux povos trov min cxe mia telefonnumero 9841-611715. Mi vere volas auxskulti vian Esperanton.

Unue mi iris al Duleganuda (cxirkaux 20 km oriente de Pokhara) hodiaux matene kaj renkontis virinojn kiuj havis kaprojn pere de helpo de loka projekto. Poste mi por renkonti virinojn kiuj havis sian propran kooperativon por helpi finance al lokaj virinoj. Estis ege malfacile grimpi montojn kiam multe pluvis.

Poste ni iris al Dumsi de Tanahu kie oni havis bofalinojn kaj bovinoj por kolekti lakton. Estis ege malbona vojo kaj ni devis lasi niajn auxtomobilojn kaj piede iri dum duono horo. Denove estis interesa sperto.

Etis tre malgxoja tago hodiaux cxar ni auxdis ke Maoistoj lasis la registaron kaj denove iris por manifestacii kontraux la registoaro kaj nature, ili eble iros al gxangalo kaj denove batalos kontraux la restistaro kiel geriluloj.

Oni povas imagi ke ili ne volis partopreni en la elekto de la konstitucia asembleo. Ni povas imagi ke baldaux sekvos malpacojn.

Mi estos hejmen la 22an de Septembro matene.

2007/09/16

Sabato, kiel ĉiam

Mi kiel ĉiam vizitis al la Esperanto-Oficejo. Mi vidis Philip, Bharat kaj Narendra. Mi rakontis pri mis sperto en Jokohamo.

Poste venis Poshraj, Nabin Subedi kaj alia sinjoro kiun mi ne konas. Ili daŭre diskutas pri politikaj aferoj kaj mi poste lasis ilin. Toleri krokodilojn dum unu horo estis tro por mi.

Mi ĝojas ke oni sukcesis renovigi la registaran atestilon post longa atendo.

2007/09/15

Tiĝo, la festivalo de virinoj

Hinduaninoj hodiaŭ preĝis al Dio Ŝivo por ke iliaj edzoj estu sana kaj feliĉa, je okazo de Hinda virina festivalo "Tiĝo".

Ili en la festivalo fastas aŭ ne manĝas ion ajn (eĉ ne trinkas akvon) dum tuta tago kaj preĝas al la dio. Vestite ruĝe, kun multaj oraj kaj aliaj ornamaĵoj, Ili kantas kaj dancas ĉefe antaŭ temploj de Ŝivo. Vespere ili preĝas al iliaj edzoj, ĝuste kiel oni preĝas al dioj, kaj salutas ilin tuŝante iliajn kapojn al piedoj de la edzo kaj akceptas manĝaĵon de la edzo. Poste la edzoj donas al ili manĝaĵon.

Laŭ la Hindua teologio, Parvatino, la edzino de dio Ŝivo, faris same por havi Ŝivon kiel edzo. Kaj tial, la virinoj ankaŭ sekvas la saman metodon de preĝado por ricevi benon de la dio Ŝivo por sano kaj feliĉo de iliaj edzoj. Kaj fraxulinoj faras tion esperante ke ili ankaŭ ricevos tiel bona edzo kiel estis Ŝivo.

Aliflanke, sinjorinoj iras al iliaj gepatraj homoj kaj kutime parolas pri malbonaj bopatrinioj kaj suferoj ili travivas.

Kelkaj virinoj pensas ke estas bona tago por virinoj ke almenaŭ unu tagon dum jaro ili povas libere vivi kaj ĝoji kaj almenaŭ grumbli pri la malbonaj bopatrinoj. Aliflanke, aliaj virinoj pensas ke estas nur la plejsupro de diskriminacio ĉar nur virinoj devas esti malsata por ke iliaj edzoj estu sana sed viroj ne niam faras samon por ke edzinoj estu feliĉa.

2007/09/11

Patro-Tago

Hodiaux esats Patro-tago en Nepalo

Gefiloj donacas bongustan mangxajxon kaj ankaux vestajxojn al siaj patroj kaj dankas ilin pro ilia bona zorgo kaj helpo dum juneco.

Kaj tiuj, kies patroj jam forpasis, iras al pastroj al temploj kaj donacas mangxajxon por ke animoj de iliaj patroj estu felicxaj. Mi ankaux faris tion.

Estas bone ke ni, nedankemuloj naure, almenaux memmoras niajn patrojn unufoje en jaro...

2007/09/08

Finfine, en ordo

Post longa paŭzo mi iris al NEspA oficejo hodiaŭ. Mi estis tie je tagmezo kaj devis atendi pli ol nuu horo antaŭ la pordo ĉar ne venis la gravulo kun ŝloŝilo. Post mi sekvis Narendra, Parashar, Sri kaj lia filino. Poste venis Poshraj sed li ankaŭ ne havis ŝloŝilon. Bone. Fine venis Bharat. Mi ĝojis vidi ilin post longa tempo.

Mi havis mian komputilon por tralegi mian rakonton pri mia vojaĝo (jam ĝi estas tro longa, kiel kutime) kaj fotojn. Mi montis la fotojn sed ne ĉiuj havis intereson. Mi ĝojis ke Poshraj vidis mian blogon. Kaj, mi ankaŭ ne havis tempon por sidi tie ĉar mi devis iri al la oficejo.

Jen pri oficejo. Mi finfine sukcesis daŭrigi mian laboron en la sama oficejo. Estis preskaŭ malfacila kaj mi vere estis maltrankvila pro nerespondemo de mia ĉefo dum tri tagoj. Pro tio mi ne povis ankaŭ skribi al multaj homoj kaj ne povis blogi. Dank' al dio, ĉio estas en ordo nun.

Hieraŭ do aperis mia novaĵo pri S-ro Tsuchiya Kanji, la esperantisto de Jokohamo, kiu laboras por nepalanoj. Jen vi povas legi la ĵurnalon rete ĉe:
http://www.thehimalayantimes.com/fullstory.asp?filename=aFanata0scqzpba1Ua7ua.axamal&folder=aHaoamW&Name=Home&dtSiteDate=20070907

Katmando estas same kiel mi lasis ĝin antaŭ kvin semajnoj - la malpaco, protesto, manko de decido inter politikistoj, kritikado pro sia ekzisto. La bomobekxplodo dimanĉe montris ke la vojo al la elekto de konstitucia asemblejo estas ne facila. Do kun laboro inter malamikaj partio estas pli bezonata.

Mia rakonto pri mia vojaĝo al Jokohamo pli kaj pli longiĝas. Eble mi venonta semajne metos ĝin en mia retpaĝo www.razeno.net Ne forgesu legi ĝin. Mi havas multe da laboro tie ĉe - pri la vortaro kaj rakontoj. Mi ne scias kiel mi trovos tempon por ĉio sed mi scias mi faros ĉion.

Finfine, en ordo

Post longa paŭzo mi iris al NEspA oficejo hodiaŭ. Mi estis tie je tagmezo kaj devis atendi pli ol nuu horo antaŭ la pordo ĉar ne venis la gravulo kun ŝloŝilo. Post mi sekvis Narendra, Parashar, Sri kaj lia filino. Poste venis Poshraj sed li ankaŭ ne havis ŝloŝilon. Bone. Fine venis Bharat. Mi ĝojis vidi ilin post longa tempo.

Mi havis mian komputilon por tralegi mian rakonton pri mia vojaĝo (jam ĝi estas tro longa, kiel kutime) kaj fotojn. Mi montis la fotojn sed ne ĉiuj havis intereson. Mi ĝojis ke Poshraj vidis mian blogon. Kaj, mi ankaŭ ne havis tempon por sidi tie ĉar mi devis iri al la oficejo.

Jen pri oficejo. Mi finfine sukcesis daŭrigi mian laboron en la sama oficejo. Estis preskaŭ malfacila kaj mi vere estis maltrankvila pro nerespondemo de mia ĉefo dum tri tagoj. Pro tio mi ne povis ankaŭ skribi al multaj homoj kaj ne povis blogi. Dank' al dio, ĉio estas en ordo nun.

Hieraŭ do aperis mia novaĵo pri S-ro Tsuchiya Kanji, la esperantisto de Jokohamo, kiu laboras por nepalanoj. Jen vi povas legi la ĵurnalon rete ĉe:
http://www.thehimalayantimes.com/fullstory.asp?filename=aFanata0scqzpba1Ua7ua.axamal&folder=aHaoamW&Name=Home&dtSiteDate=20070907

Katmando estas same kiel mi lasis ĝin antaŭ kvin semajnoj - la malpaco, protesto, manko de decido inter politikistoj, kritikado pro sia ekzisto. La bomobekxplodo dimanĉe montris ke la vojo al la elekto de konstitucia asemblejo estas ne facila. Do kun laboro inter malamikaj partio estas pli bezonata.

Mia rakonto pri mia vojaĝo al Jokohamo pli kaj pli longiĝas. Eble mi venonta semajne metos ĝin en mia retpaĝo www.razeno.net Ne forgesu legi ĝin. Mi havas multe da laboro tie ĉe - pri la vortaro kaj rakontoj. Mi ne scias kiel mi trovos tempon por ĉio sed mi scias mi faros ĉion.